Hà Giang, mảnh đất địa đầu cực Bắc Việt Nam, nơi có những ngọn núi cao lưng trời và nhiều sông suối. Hà Giang có nhiều núi non hùng vĩ, đỉnh Tây Côn Lĩnh cao tới 2.419m, có nhiều rừng nguyên sinh, rừng có nhiều gỗ quý… Đặc biệt, Hà Giang có cao nguyên đá Đồng Văn nên thơ hùng vĩ, có chợ tình Khâu Vai hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.Những cảnh đẹp, mùa màng đẹp theo thời tiết và ở đó có biết bao dân tộc anh em đang ngày đêm giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam.
Chợ Cao Tả Tùng họp vào thứ sáu hàng tuần, là phiên chợ quan trọng nhất về thương mại cũng như văn hóa tinh thần của bà con dân tộc ít người quanh vùng.
Từ thị trấn Tam Sơn Quản Bạ đi về phía tây chừng 20km, có lẽ ít người hình dung được ở phía sau những dãy núi đá nhấp nhô trùng điệp ấy lại có nhiều hình ảnh và câu chuyện thú vị đến vậy. Những con đường cheo leo vắt vẻo giữa bao mỏm đá tai mèo, những bản làng nằm chênh vênh vách núi. Những cuộc sống bình lặng và giản dị. Và một phiên chợ vùng cao sắc màu.
Chợ phiên Cao Tả Tùng nằm giữa một lòng thung lũng trũng sâu, xung quanh núi đá giăng thành bốn bề che kín như lòng chảo. Thường bà con dân tộc từ 3 xã nói trên ra đến chợ cũng phải mất vài giờ đồng hồ đi bộ.
Cao Tả Tùng không quá ồn ào và náo nhiệt, ở chốn biệt lập này người đi chợ còn không nhiều, nói gì đến khách lãng du, một năm may ra có vài người lạc bước. Chợ cũng được chính quyền kiên cố hóa bằng vài dãy nhà bêtông cốt thép lợp mái tôn đỏ rực, nhưng bà con vẫn giữ thói quen họp chợ trên đường và trên những khoảng đất trống.
Con đường chính vào chợ là nơi cánh đàn ông trong màu áo đen cài khuy chín nút hoa chè, mũ nồi đội hững hờ trên đầu hay đứng tụ tập. Có vài gian hàng bán đồ ăn sáng và có bao câu chuyện để những người đàn ông ấy rủ rỉ với nhau bên chén rượu khề khà. Có chú chim không tên khoác bộ lông rực rỡ đứng co ro trên cành cây bị chằng vào chiếc xe máy. Có lẽ người chủ của chú chim đã say khướt ở một góc chợ nào.
Bên kia đường là người đàn ông đang thu gom cây thuốc, một người thu mua nhưng có tới 5-7 người tới bán, đếm từng gốc, từng cây. Khi tôi hỏi cây này để làm gì, họ chỉ có thể trả lời đơn giản là... cây thuốc(!) và lại chăm chú đếm không nói thêm điều gì. Cần mẫn và lặng lẽ, một chút tò mò dành cho vị khách đường xa tan đi ngay, như thể tôi cũng giống những cái cây đang đứng ở trên rừng mà thôi
Đến Đồng Văn, người ta vẫn thường nhớ đến một cao nguyên đá hoang sơ, hùng vĩ, đến bát cháo ấu tẩu ấm nồng, và hơn cả ai ai cũng nhớ chợ phiên Đồng Văn với những “đặc sản” của miền hoa nở trên đá này.
Chợ phiên Đồng Văn nằm dưới chân núi Đồn Cao, là nơi giao lưu, buôn bán của đồng bào các dân tộc vùng cao như: Hán, Mông, Hoa, Dao… Chợ phiên Đồng là trung tâm giao lưu kinh tế, và văn hoá lớn nhất ở vùng cao nguyên đá Đồng Văn - Mèo Vạc.
Toạ lạc trên một khu rộng lớn, tổng thể kiến trúc hình chữ U, toàn bộ đều sử dụng bằng vật liệu đá, khu chợ Đồng Văn từ lâu đã trở thành nơi hội tụ bản sắc văn hoá của những sắc màu dân tộc nơi cao nguyên địa đầu phía Bắc này.
Để đến được chợ phiên Đồng Văn, bạn có thể di chuyển bằng ô tô hoặc xe máy cá nhân đều được. Từ trung tâm Tp.Hà Nội bạn sẽ di chuyển tới thành phố Hà Giang, qua quốc lộ 4C là tới chợ Đồng Văn.
Tới Phố cổ Đồng Văn du khách nghỉ ngơi tại homestay xung quanh và sáng hôm sau có thể đi bộ để khám phá những nét văn hoá đặc trưng của chợ.
Mỗi tuần chợ Đồng Văn họp một phiên duy nhất vào mỗi buổi sáng ngày Chủ nhật.
Du khách có thể đến đây vào mùa hoa tam giác mạch (tháng 10 - 11) hay mùa hoa đào (tháng 2 - tháng 3) để trải nghiệm trọn vẹn nét đẹp của Hà Giang bên cạnh chợ Đồng Văn.
Đến chợ phiên Đồng Văn, du khách thường trải nghiệm tản bộ vòng quanh chợ để ngắm nhìn những vẻ đẹp trong những bộ trang phục của người Dao, Mông, Tày, Nùng, Giáy, Lô Lô…, đổ về từ các ngả núi xuống chợ.
Tại đây, du khách cũng có thể mua những sản vật đặc trưng của Hà Giang hay những món đồ lưu niệm vùng biên để mang về làm quà.
Đặc biệt vào các ngày 14, 15, 16 âm lịch hàng tháng, tại khu chợ và phố cổ này còn diễn ra các hoạt động văn hoá sinh động của người vùng cao: chọi chim, trình diễn dệt thổ cẩm truyền thống của các dân tộc trong vùng rất thu hút với các du khách ghé tới đây
Trong hành trình đến Hà Giang, nhóm chúng tôi đã có dịp ghé chợ phiên vùng cao Yên Minh, thị trấn nhỏ cách TP Hà Giang khoảng 100 km về phía Đông Bắc. Cũng như các phiên chợ vùng cao khác, chợ Yên Minh chỉ họp vào ngày chủ nhật.
Ngay từ sáng sớm, từng đoàn người đi chợ nhộn nhịp trên các con đường đổ về thị trấn. Nhiều người từ các bản làng xa xôi trên núi cao phải dậy từ nửa đêm, vượt bao đèo dốc để đến Yên Minh. Không gian vốn yên tĩnh nơi này chợt sôi động hẳn lên vào ngày chợ phiên, với đủ sắc màu trang phục: Váy xòe thổ cẩm của người H'Mông, khăn đỏ của người Dao, màu xanh dương váy áo của các cô gái Tày, trang phục chàm của người Nùng…
Bên cạnh những chiếc xe thồ, xe gắn máy… chở đầy hàng hóa là những người đi bộ. Họ mang gùi hoặc đeo sau lưng những bó hàng nặng trĩu
Nhiều phụ nữ chỉ địu con, những cô gái trẻ váy áo rực rỡ đi tay không, những chàng trai cầm sáo, đeo khèn…Với người dân nơi đây, chợ phiên không chỉ là nơi buôn bán hàng hóa mà còn là nơi giao lưu, thư giãn và giải trí. Dường như ai đến chợ cũng mặc bộ quần áo đẹp nhất của mình. Mỗi phiên chợ là một ngày hội thực sự sau một tuần vất vả nương rẫy.
Khoảng 6 giờ sáng, chợ đông nghẹt người. Dù có nhiều ngôn ngữ khác nhau, nhưng người mua, kẻ bán đều dễ dàng hiểu nhau vì ở đây không bán thách hay mặc cả.
Hàng hóa chủ yếu là các mặt hàng nông lâm, thổ sản, nông cụ sản xuất, đồ ăn, thức uống truyền thống, đa số là “ cây nhà lá vườn”. Đó là những sản phẩm chắt chiu từ cuộc sống lao động nhọc nhằn trên những vùng đất khô cằn lởm chởm đá tai mèo quanh năm khô hạn: củ đậu (củ sắn), khoai lang, khoai mì, gạo tẻ, nếp nương, cải mèo, cá suối… Rải rác đây đó các bà mế ngồi lặng lẽ trước những mẹt hàng khô, thuốc dân tộc: thảo quả, đậu tương, củ ấu tẩu, hành, tỏi, cây mật gấu, trà núi cao…
Chợ họp suốt ngày, lại là một địa chỉ vui chơi giải trí nên không thể thiếu các nguồn cung cấp thực phẩm: cơm, phở, thắng cố, rượu…Một vài quán có những bao tải đầy ắp xôi còn nghi ngút khói. Chủ quán - những phụ nữ Mông thoăn thoắt xới, xúc, cân, gói…những túi xôi to nhỏ, giá 6.000đ nửa ký…đến khoảng 8, 9 giờ sáng, những bao tải xôi được bán hết veo. Các loại bánh nếp, bánh tẻ, bánh bò (làm bằng bột ngô) cũng khá phong phú. Đặc biệt, trong cái rét vùng cao, món bánh rán vàng ươm, nóng hổi được ưa chuộng nhất. Đàn ông, phụ nữ, trẻ em…ngồi quanh những chảo mỡ đang sôi sùng sục, vừa thổi phù phù vừa nhấm nháp những chiếc bánh dòn rụm.
Ở một góc chợ, đám đông những chàng trai H'Mông đang túm tụm xem và bàn tán về các chú chim mới bẫy được. Người H'Mông thích chơi chim vừa giỏi bẫy chim. Những con chim đẹp, hót hay bán được tiền triệu
Chùa Sùng Khánh tọa lạc trên đỉnh của một ngọn đồi ở bên bờ phải dòng sông Lô thuộc xã Đạo Đức, huyện Vị Xuyện, tỉnh Hà Giang, cách trung tâm Thành phố Hà Giang 9 km. Nơi đây với công trình kiến trúc xưa, lâu đời đơn giản nhưng lại mang đến cho du khách những cảm nhận tuyệt vời và khám phá nét văn hóa, lịch sử. Đặc biệt, nơi đây còn lưu giữ tấm bia đá đã được công nhận là bảo vật Quốc gia.Chùa Sùng Khánh được dựng trên ngọn Núi Nùng. Núi nhỏ nhưng cao, phải qua đến gần 100 bậc thang mới lên được đến lưng chừng để chạm chân tới cổng chùa Sùng Khánh. Trên lưng chừng núi, cổng chùa hiện ra không uẩn tịch mịch như chùa dưới xuôi. Nó chỉ giản đơn là hai cái cột lớn ghi câu đối, tạm dịch: Sơn thủy thanh cao xuân bất tận/Thần tiên lạc thú cảnh trường sinh
Cao nguyên đá Đồng Văn (hay sơn nguyên Đồng Văn) là một cao nguyên đá trải rộng trên bốn huyện Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn, Mèo Vạc của tỉnh Hà Giang, Việt Nam. Ngày 3 tháng 10 năm 2010, hồ sơ “Công viên Địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn” đã được Hội đồng tư vấn Mạng lưới Công viên Địa chất Toàn cầu (GGN) của UNESCO chính thức công nhận là Công viên địa chất toàn cầu. Đây hiện là danh hiệu duy nhất ở Việt Nam và thứ hai ở Đông Nam Á.
Cột cờ Lũng Cú nằm trên đỉnh Lũng Cú có độ cao khoảng 1.700m so với mực nước biển, thuộc xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Đây là một điểm nhỏ trên đoạn đường biên giới Việt Nam-Trung Quốc. Nếu mô phỏng một cách tương đối hình dạng đường biên giới Việt Nam-Trung Quốc thành một chóp nón thì hai điểm thấp nhất theo vĩ độ là A Pa Chải, Điện Biên và Sa Vĩ, Móng Cái, còn Lũng Cú là đỉnh của chóp nón này cũng là điểm cao nhất của cực Bắc Việt Nam.
Cột cờ Lũng Cú thực chất chưa phải là Cực Bắc của Việt Nam, điểm cực thực sự này nằm ở dưới dòng sông Nho Quế, nơi mà phải mất cả ngày đường cùng với sự dẫn dắt của những người am hiểu bạn mới có thể đến. Hiện nay, cách cột cờ Lũng Cú khoảng 3km đã có một mốc cực Bắc mang tính biểu tượng khác được xây dựng nằm tại bản Xéo Lủng
Trước kia, đi lại ở Hà Giang không có nhiều sự lựa chọn. Đa phần mọi người thường đi theo đoàn từ Hà Nội bằng xe máy hoặc ô tô, đi thẳng lên Hà Giang tới các địa điểm ưa thích. Tuy nhiên, kể từ một vài năm trở lại đây, Hà Giang trở thành một trong những địa điểm du lịch hấp dẫn nhất miền Bắc nên các dịch vụ phục vụ du lịch Hà Giang đều đã xuất hiện. Bạn có thể thuê xe ô tô 7 chỗ kèm lái xe ở Hà Giang đưa đi trong khoảng 2 ngày với mức giá khoảng từ 3-4000k, bạn cũng có thuê xe máy tại Hà Giang và khám phá mảnh đất này theo lịch trình riêng của mình. Còn nếu không thể đi xe máy và cũng không đủ chi phí để thuê ô tô, hãy lựa chọn khám phá Hà Giang hoàn toàn bằng xe khách. Từ Hà Nội sau khi đi xe giường nằm lên tới Hà Giang, các bạn tiếp tục sử dụng các tuyến xe đi các huyện vùng cao Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn, Mèo Vạc. Tới trung tâm các huyện, các bạn có thể tiếp tục thuê xe ôm để di chuyển tới các điểm tham quan. Cách này có thể chỉ phù hợp với những bạn đi khoảng 1-2 người (nhất là các bạn nữ) và không thể đi được xe máy ở vùng cao.
Mã Pí Lèng là tên gọi theo tiếng Quan Hỏa chỉ “sống mũi con ngựa” theo nghĩa đen. Nhưng theo nghĩa bóng tên gọi này chỉ sự hiểm trở bậc nhất của đỉnh núi, nơi những con ngựa cái leo lên đến đỉnh trụy thai mà chết, nơi dốc cao đến mức con ngựa đi qua phải tắt thở, hoặc đỉnh núi dựng đứng như sống mũi con ngựa.Tuy nhiên, theo một số người Hmong bản địa thì tên đúng của đèo là Máo Pì Lèng, nghĩa là “sống mũi con mèo”.
Đỉnh Mã Pí Lèng thuộc ba xã Pải Lủng, Pả Vi và Xín Cái (Mèo Vạc, Hà Giang) trong cao nguyên đá Đồng Văn có độ cao khoảng 2000m so với mặt nước biển, được tạo nên bởi một loạt trầm tích gồm đá vôi, đá phiến ánh, đá vôi silic chứa các hóa thạch cách đây khoảng 426 triệu năm, bao gồm trong đó nhiều vết trượt và vết nứt do các hoạt động tạo núi gây ra. Cảnh quan khu vực này lởm chởm đá dựng, trong đó vực sâu sông Nho Quế như xẻ đôi một bên là đỉnh Mã Pí Lèng và một bên là Săm Pun (Sam Pun), nơi có cột mốc biên giới và cửa khẩu thông thương từ Xín Cái sang Điền Bồng, Trung Quốc. Các học giả Pháp, từ cả trăm năm trước, đã gọi đỉnh Mã Pí Lèng nói riêng và Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn nói chung là một “Tượng đài Địa chất”. Đi trên đèo Mã Pí Lèng nhìn xuống vực sâu, con sông Nho Quế chỉ bé như một sợi chỉ mà muốn xuống đến mặt nước của sông phải mất hơn một ngày đường
Trước khi khởi công xây dựng, vua Mèo Vương Chính Đức đã sang Trung Quốc tìm thầy phong thủy sang Việt Nam đi qua khu vực 4 huyện nằm trong quyền cai quản của mình để chọn địa thế đất. Cuối cùng, Vương Chính Đức và thầy quyết định dừng chân tại thôn Xà Phìn, địa thế đất nằm giữa thung lũng Sà Phìn. Đặc biệt, ở nơi đây có một khối đất nổi lên cao như hình mui con rùa, tượng trưng cho thần kim quy. Nếu xây dựng dinh thự tại đây thì sự nghiệp của Vương Chính Đức sẽ thành về sau.Sau con đường nằm bên hàng cây sa mộc cao vút, chiếc cổng đá bề thế của dinh thự vua Mèo Vương Chính Đức ở Sà Phìn (Đồng Văn – Hà Giang) hiện ra trên đỉnh đồi.Vương Chính Đức là người đứng đầu dòng họ Vương của người Mông ở Hà Giang 1 thế kỷ trước. Giàu có nhờ hoạt động trồng, chế biến và buôn bán thuốc phiện xuyên biên giới với Trung Quốc, Miến Điện, ông đã thống lĩnh vùng cao nguyên này và xưng vương.Ngôi nhà có 4 nhà ngang, 6 nhà dọc, được chia thành tiền dinh, trung dinh và hậu dinh có 64 buồng được xây 2 tầng tường bằng đá xanh, mái vách bằng gỗ thông và ngói làm từ đất nung (Ảnh – Phía sau cổng đá là tòa nhà tiền dinh hoành tráng của tòa dinh thự. Dinh thự họ Vương được xây trong 8 năm, tiêu tốn khoảng 150.000 đồng bạc trắng. Hầu hết thợ xây dựng là người Hồi vùng Vân Nam và những tốp thợ giỏi nhất người Mông
Trước đây, Tp Hà Giang và các huyện hầu hết đều chỉ tồn tại các khách sạn dạng nhỏ (chất lượng tốt hơn nhà nghỉ một chút) nhưng cùng với việc các tour du lịch Hà Giang được mở rộng thì yêu cầu về dịch vụ của khách du lịch cũng cao hơn, do đó khá nhiều khách sạn chất lượng tốt ở Hà Giang đã được đầu tư xây mới. Tuy không thể so sánh với các thành phố lớn nhưng các khách sạn này nhìn chung khá đẹp, cung cấp đầy đủ các loại dịch vụ cho khách
Nếu là người yêu thích độ cao và những cung đường khám phá, mạo hiểm của vùng núi cao Hà Giang thì ngoài đỉnh Chiêu Lầu Thi cao trên 2.400m, bạn không thể không mê mẩn dãy Tây Côn Lĩnh quanh năm sương giăng, gió buốt, đường đèo dốc chênh vênh bên những dãy núi nối tiếp nhau để lên đến đỉnh Tây Côn Lĩnh..
Một địa danh còn khá xa lạ với du khách trong, ngoài nước và không phải đơn giản mà tới được đây bởi du khách chỉ có thể trải nghiệm được bằng xe máy và đi bộ dưới tán rừng nguyên sinh
Đỉnh Tây Côn Lĩnh cách trung tâm xã Túng Sán hơn 17km, đây là dãy núi có đỉnh cao nhất vùng Đông Bắc của Việt Nam với độ cao 2.428m so với mực nước biển. Đây là một ngọn núi trên dãy núi thượng nguồn sông Chảy nằm phía tây tỉnh Hà Giang, trải dài giáp ranh giữa xã Túng Sán (Hoàng Su Phì) và 2 xã Cao Bồ, Phương Tiến (Vị Xuyên) cách thành phố Hà Giang khoảng 46 km. Theo bản đồ quy hoạch rừng đặc dụng Tây Côn Lĩnh giai đoạn 2016 - 2020 dãy núi đỉnh Tây Côn Lĩnh có diện tích rừng rộng hơn 15.000ha
Trong đó có nhiều diện tích rừng cổ thụ, nguyên sinh đa dạng, phong phú, chưa được khám phá.... Với sự quan tâm, đầu tư của huyện Hoàng Su Phì để khai thác du lịch cùng với dãy Chiêu Lầu Thi – Đỉnh cao Tây Côn Lĩnh sẽ là một trong địa điểm đẹp, là thế mạnh để khai thác du lịch bằng xe máy và tuyến đường đi bộ du lịch sinh thái, khám phá, trải nghiệm vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng nơi đây
Dốc Bắc Sum Hà Giang là một con đèo, kéo dài từ xã Minh Tân, huyện Vị Xuyên cho đến cuối xã Quyết Tiến, huyện Quản Bạ. Nó được nhiều người ví như đèo Pha Đinh – một trong tứ đại đỉnh đèo của Việt Nam. Con đường ngoằn ngoèo như một con rắn nằm uốn lượn ngay dưới chân “Núi Đôi”, đưa bạn đến với một miền đất khác biệt – vùng đá với khí hậu khác biệt, lạnh hơn nhưng dù chỉ cách nhau vài cây số
Nói về Động Én nhiều người vẫn lầm tưởng với Hang Én nhưng thực ra đây là 2 địa danh hoàn toàn khác nhau. Nếu Hang Én là một hang động nằm trong Sơn Đòng, thuộc vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Quảng Bình thì Động Én lại là một địa điểm vẫn còn mang nhiều nét hoang sơ và đầy kỳ bí bởi chưa bị bàn tay con người tác động nhiều.
• Cùng với đèo Mã Pì Lèng, cột cờ Lũng Cú, núi đôi Quản Bạ hay cao nguyên đá Đồng Văn thì Động Én thực sự là một điểm sáng, thích hợp là một điểm phiêu lưu mạo hiểm của những bạn yêu thích khám phá thiên nhiên và những điều kỳ bí.
• Động Én Hà Giang ở đâu, đi đường nào?
• Nằm ở địa phận huyện Yên Minh, Động Én nằm cách thị xã Hà Giang tầm 60km. Để có thể đến được với Động Én Hà Giang, bạn phải vượt qua những đồi núi cao trong một hành trình khá là dài, xuyên qua những cánh rừng thông. Kết thúc chuyến hành trình ấy những mệt mỏi sẽ dần tan biến đi, thay vào đó là cả một không gian u tịch dần mở ra ngay bên trong Động Én. Điều đó dường như cũng chính là phần thưởng xứng đáng cho những ai dám chinh phục nơi này
Động Lùng Khúy là một trong những địa danh nổi tiếng về sự độc đáo và trở thành niềm tự hào của du lịch Hà Giang. Ngay khi đặt bước chân đầu tiên vào động Lùng Khúy Hà Giang, bạn sẽ sững sờ trước vẻ đẹp kỳ diệu, lộng lẫy của kiệt tác thiên nhiên này. Chắc chắn Hà Giang theo đó cũng sẽ là ấn tượng khó quên.
Động Lùng Khúy Hà Giang ở đâu?
Động Lùng Khúy thuộc địa bạn của thôn Lùng Khúy, xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang, cách trung tâm thị trấn Tam Sơn chừng hơn 10km. Nơi đây được phát hiện và công bố vào năm 2015 với vẻ đẹp nguyên sơ.
Đối với bà con sinh sống quanh khu vực động Lùng Khúy đã không còn xa lạ. Bởi họ thường chọn nơi đây để dừng chân lúc trời mưa gió hoặc tìm nước uống.
Theo đánh giá từ giới chuyên môn, động có thời gian hình thành từ cách đây hàng triệu năm về trước, mang giá trị lớn về địa chất. Lùng Khúy là một trong những hang động đẹp nhất của Hà Giang. Việc phát hiện và công bố động Lùng Khúy không chỉ bổ sung vào danh sách di sản công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn độc đáo, mà còn là tín hiệu vui, thúc đẩy phát triển các tour Hà Giang.
Truyền thuyết về động Lùng Khúy
Hang động Lùng Khúy Hà Giang trùng với tên của bản Lùng Khúy nhỏ xinh của đồng bào dân tộc người Mông sinh sống phía dưới chân núi. Trước khi đưa vào khai thác du lịch, nơi này gắn chặt với đời sống tâm linh người Mông bản Lùng Khúy. Vì thế, bà con bảo vệ và giữ gìn động rất nghiêm ngặt.
Khách du lịch Hà Giang về thăm động Lùng Khúy sẽ được nghe về truyền thuyết thú vị. Theo đó, chuyện kể đôi trai gái người Mông gắn liền sự tích giếng nước động Lùng Khúy.
Xưa kia, cao nguyên đá bị hạn hán nặng khiến cho chim muông, cỏ cây không thể sống nổi. Đồng thời, cuộc sống người Mông trên núi cũng cực kỳ khốn khó, họ chỉ biết trèo lên núi cao để cầu trời mưa giải cơn khát.
Trời thiêng đã thấu và ban cho bản Lùng Khúy mạch nước nhỏ, chính là giếng thần nằm trong hang động và cử thần Rồng xuống trần gian để cai quản. Ở hạ giới, thần Rồng hóa thành chàng trai người Mông xin trời ban mưa. Không chỉ cây cối tốt tươi, mà các cô gái Mông dùng nước thần cũng ngày càng tươi tắn, xinh đẹp.
Quá trình cai quan dòng nước thần ở động Lùng Khúy, thần Rồng đã cảm mến, kết hôn cùng cô gái người Mông và sinh sống luôn trong hang. Lùng Khúy trong tiếng gọi của người dân địa phương có nghĩa là “Rồng trong khe đá”.
Câu chuyện lãng mạn về tình yêu nơi hang động Lùng Khúy đã khiến biết bao du khách tour du lịch Hà Giang say đắm.
Động Lùng Khúy “mê mẩn” du khách bởi vẻ đẹp độc đáo
Động Lùng Khúy có chiều dài chừng 1.000m với lòng hang rộng, có chỗ rộng đến gần 200m, vòm hang khá cao. Từ chân núi, du khách tour Hà Giang từ Hà Nội có thể đi bộ theo lối đường mòn để lên hang. Trong đó, cửa hang khá kín đáo, rất khó phát hiện với độ cao chưa đầy 1.5m và rộng chừng 1m. Ngoài ra, động còn nhiều nhánh rẽ khác, tạo nên một hệ thống kỳ bí.
Đứng từ bên ngoài, du khách sẽ nhìn thấy hệ thống nhũ đá, cột đá thô ráp, màu vàng sẫm. Cho đến khi đặt chân vào bên trong, bạn sẽ choáng ngợp bởi một thế giới thạch nhũ muôn hình vạn trạng.
Trong đó, có những khối xếp thành quần thể, khối lại đứng riêng lẻ, hiện diện với hình thù sinh động, kích thích trí tưởng tượng của khách du lịch Hà Giang. Đó có thể là tòa tháp, cây hoa, dòng thác chảy, đầu sư tử… Hầu hết các khối nhũ đá lấp lánh màu vàng kim, số còn lại có màu trắng trong vô cùng lạ mắt.
Hành trình trải nghiệm động Lùng Khúy, bạn sẽ lần lượt khám phá tuyệt tác thiên nhiên dành tặng cho vùng đất cao nguyên đá. Vẻ đẹp kỳ thú, ảo diệu và phong phú của nhũ đá đều góp phần hoàn thiện, làm nổi bật bức tranh nghệ thuật độc đáo.
Khác với hệ thống hang động những nơi khác, khối lượng thạch nhũ ở Lùng Khúy có mật độ dày đặc và tập trung. Cột đá này xếp lên cột đá kia tựa vào nhau, che kín cả khung cảnh hang…
Trong hang có nhiều hố, vũng chứa nước, từ vòm hang có những thạch nhũ lớn độ dài 2-3m buông xuống tạo hình thù kỳ dị. Từng bước chân bạn di chuyển còn được nghe đâu đây những giọt nước tí tách nhỏ xuống thật vui tai, cảm nhận bầu không khí mát lạnh từ hơi nước.
Từ khi được phát hiện và đưa vào khai thác các tour Hà Giang, động Lùng Khúy đã thu hút đầu tư với khoản chi phí lớn để cải tạo. Tập trung vào một số hạng mục công trình như xây cửa động, làm bậc lên xuống, thiết kế về hệ thống cầu bộ hành bên trong lòng động và ánh sáng lung linh…
Con đường từ trung tâm xã Quản Bạ nối đến chân núi chừng 5km đã được trải nhựa để thuận tiện mục đích di chuyển, tham quan động Lùng Khúy. Trên đường đi, bạn sẽ có cơ hội nhìn thấy những ngôi nhà nhỏ của bà con đồng bào dân tộc Mông cheo leo bên sườn núi. Tạo nên một khung cảnh thực sự ấn tượng giữa thiên nhiên kỳ vĩ.
Những lưu ý khi du lịch Hà Giang tham quan động Lùng khúy
Du lịch Hà Giang khám phá động Lùng Khúy hẳn là một trải nghiệm để lại trong bạn nhiều dấu ấn. Tuy nhiên, để hành trình trở nên hoàn hảo, bạn nhất định đừng bỏ qua một số lưu ý quan trọng sau đây.
• Sử dụng những đôi giày đế thấp, tốt nhất là giày thể thao. Bởi từ chỗ để xe, bạn sẽ phải mất thời gian đi bộ chừng 1km để đến được cửa động.
• Mặc trang phục thoải mái, tính đàn hồi tốt để việc tham quan được dễ dàng.
• Chuẩn bị nước uống và đồ ăn nhẹ để cơ thể không thiếu hụt năng lượng.
• Đem theo máy ảnh, điện thoại đầy pin giúp bạn lưu lại nhiều bức hình đẹp
Nằm ở phía Tây của Hà Giang, Hoàng Su Phì có lợi thế nằm trên tuyến vòng cung du lịch Lào Cai – Hà Giang – Cao Bằng. Cùng với đó, điều kiện khí hậu, thiên nhiên hoang sơ, kỳ vĩ với những cánh rừng nguyên sinh, ruộng bậc thang, sông, suối đầu nguồn sông Chảy, nương chè Shan tuyết cổ thụ, đỉnh Tây Côn Lĩnh, Chiêu Lầu Thi cao trên 2.400 m so với mực nước biển; nhiều di tích, di sản được xếp hạng… đây là những tiềm năng, lợi thế rất lớn để phát triển du lịch Hoàng Su Phì, đặc biệt du lịch sinh thái, văn hoá cộng đồng
Pao là ai?
Pao là tên một cô gái H'Mông - nhân vật chính trong bộ phim cùng tên "Chuyện của Pao". Phim kể về hành trình đi tìm mẹ của Pao, tìm hiểu những uẩn khúc trong gia đình mình, những bí mật mà mẹ và chính cô đang cất giấu. Phim đoạt giải Cánh Diều Vàng không chỉ bởi nội dung mà những cảnh phim là bữa tiệc thị giác đầy chất thơ giữa khung cảnh hùng vĩ, gai góc nơi núi rừng Hà Giang. Sau khi bộ phim này được công chiếu, đã có rất nhiều đoàn khách du lịch Hà Giang để được check-in tại những địa điểm quay phim.
Bạn chắc hẳn đã từng xem bộ phim về đời sống của những người dân tộc vùng núi Tây Bắc – Chuyện của Pao. Và không chỉ nội dung phim thực sự hấp dẫn mà ngôi nhà dung dị trong bộ phim cùng cảnh núi rừng cũng khiến bạn muốn một lần được đặt chân đến
Núi Cấm Sơn tọa lạc ngay cạnh thị xã Cấm Sơn, là một điểm đến nổi tiếng Hà Giang thu hút nhiều du khách đến tham quan. Nếu một lần đến khám phá núi Cấm Sơn, Hà Giang bạn sẽ bị ấn tượng và cuốn hút bởi những vách núi cao ngút trời như chạm mây. Nhìn toàn cảnh, bên dưới chân núi là hình ảnh một thành phố nhộn nhịp, đông vui làm cho ngọn núi kỳ vĩ càng trở nên trầm mặc, bí hiểm nhưng tạo sức hút khó cưỡng.
Với địa thế hiểm trở, ngọn núi được ví như một con sư tử oai vệ đang canh giữ vùng núi thiêng. Ngọn núi chạy theo dốc Mã Tim trải dài từ đường 19/5 tới 26/3, nơi có những vách đá cao chất ngất dựng đứng. Những vách đá cheo leo này chính là thử thách rất lớn mà những phượt thủ hay những ai đam mê mạo hiểm. Điều đặc biệt của núi Cấm Sơn, Hà Giang là dù bên cạnh một thành phố Hà Giang sôi động, nó vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ vốncó.
Đường lên núi Cấm Sơn - thưởng ngoạn cảnh đẹp
Để lên núi Cấm Sơn chỉ có một con đường độc đạo duy nhất. Trước đây khi chưa chổ nay chưa được khai thác để phát triển du lịch thì con đường này cực kì hiểm trở và rất khó đi. Tuy nhiên sau đó núi Cấm Sơn được xây dựng một tháp truyền hình lớn nên đường đi lên núi đã dễ dàng hơn nhiều. Cảnh vật hai bên đường đi lên núi rất hoang sơ và huyền bí nê khi bạn đi du lịch núi Cấm Sơn, bạn có thể đi xe máy, ô tô đến giữa lưng chừng núi, sau đó tự do tản bộ ngắm cảnh non cao
Núi Đôi Quản Bạ, nằm cạnh quốc lộ 4C, cách Thành phố Hà Giang 40 km. Giữa núi đá và ruộng bậc thang trùng điệp, nổi lên hai trái núi có hình dáng kỳ lạ, khiến du khách không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp kỳ vĩ của tạo hóa. Hai trái núi này gắn với truyền thuyết Núi Cô Tiên thi vị.
Truyền thuyết kể rằng ngày xửa ngày xưa, ở vùng đất này có một chàng trai người Mông đẹp trai có tài thổi đàn môi. Tiếng đàn môi của chàng réo rắt như tiếng suối, ríu rít lảnh lót như tiếng chim rừng, lúc lại sâu lắng, trầm bổng, da diết như tiếng gió giữa đêm khuya cứ bay xa, bay xa mãi. Có một nàng tiên trên thượng giới tên là Hoa Đào xinh đẹp tuyệt trần, da trắng như tuyết, đôi môi như nụ đào xuân chúm chím, hai má ửng hồng như trái đào chín. Một hôm nọ nghe được tiếng đàn môi của chàng đã theo gió trốn xuống trần gian tìm người thổi đàn môi mà phải lòng chàng và đã trốn ở lại vùng đất này. Họ nên vợ nên chồng và sinh được một bé trai vô cùng xinh xắn.Lúc này Ngọc Hoàng đã phát hiện ra chuyện nàng bỏ trốn xuống trần gian lấy người phàm trần đã vô cùng giận dữ sai người đi bắt nàng về. Nàng khóc lóc van xin cho nàng được ở lại nuôi con nhưng không ai mủi lòng. Thương chồng một mình nuôi con vất vả, thương con thơ thiếu bầu sữa mẹ, nàng đã bỏ lại đôi nhũ của mình dưới hạ giới cho con bú. Đôi nhũ cứ căng tròn nuôi con nàng ngày càng khôn lớn, sau này đã biến thành hai quả núi dáng hình như bầu vú mẹ, tròn trịa, đều đặn đến lạ thường mà ngày nay vẫn gọi là Núi Đôi hay núi Cô Tiên ở Tam Sơn, Quản Bạ.Tương truyền nhờ dòng sữa của nàng mà vùng đất này có khí hậu vô cùng mát mẻ, các loại hoa trái như Đào, Mận, Lê, Hồng thơm ngon kỳ lạ, rau trái thì luôn xanh tươi, lúa ngô luôn tươi tốt trở thành vùng đất trù phú. Con gái ở đây xinh đẹp có tiếng, hai má lúc nào cùng ửng hồng, mịn màng như trái đào tiên. Và nước mắt của nàng đã biến thành dòng sông Miện xanh ngắt, mơ màng, khảm trôi trên biển đá tai mèo phún sắc, ôm lấy cả rẻo đất phía sau cổng trời huyền thoại
Yên Minh cách thành phố Hà Giang khoảng 100km về phía Đông Bắc, men theo quốc lộ 4C chạy từ Cán Tỷ lên trung tậm phố huyện qua ba xã: Bạch Đích, Na Khê, Lao Và Chải có một cung đường đẹp như mơ khiến bạn tựa như đang đứng giữa Đà Lạt mông mơ vậy. Cung đường đẹp rừng thông Yên Minh bắt đầu từ đoạn xã Na Khê cho đến Thị trấn Yên Minh, đoạn quốc lộ 4C với hai bên đường bạt ngàn thông
Thị trấn Phó Bảng nằm sâu bên trong thung lũng cao nguyên đá, nơi bốn bề là núi. Con đường cứ vòng vèo mãi từ dãy núi này sang dãy núi khác, nắng cứ nhảy nhót nơi lưng chừng trời và thung lũng thăm thẳm không một bóng người cho mãi đến khi bất ngờ Phó Bảng hiện ra bằng một thung lũng hoa hồng. Giữa cao nguyên đá trơ trụi, những bông hoa hồng tỏa hương thơm dìu dịu khiến bạn thấy bất ngờ.
Sau những dải mây hoa hồng, Phó Bảng nhỏ nhắn nằm khép mình bên những dãy núi đá tai mèo. Cả thị trấn chỉ có vài chục nóc nhà, nằm rải rác trên con đường chính và một vài nhánh nhỏ. Theo suốt dọc con đường chính, những ngôi nhà nhuốm màu sắc thời gian. Người dân sinh sống ở đây chủ yếu là người Mông và người Hoa. Những ngôi nhà trình tường có tuổi đời đã hơn trăm năm, cánh cửa gỗ cũ kỹ dán những câu đối chữ Hán đã cũ màu, tường nâu rêu mốc, mái ngói âm dương. Cuộc sống giản dị trôi qua từng ngày
Cộng đồng các dân tộc vùng núi phía Bắc sở hữu một nền văn hóa ẩm thực vô cùng đa dạng và độc đáo. Trong đó, xôi ngũ sắc hội tụ được những giá trị truyền thống, mang ý nghĩa về quan niệm vũ trụ, triết lý âm dương và ý nghĩa nhân sinh cao đẹp.
Gọi là xôi ngũ sắc vì khác với các loại xôi thông thường, xôi ngũ sắc được tạo nên bởi năm loại xôi với năm màu khác nhau. Đó là màu đỏ, màu vàng, màu xanh, màu tím và màu trắng. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy xôi ngũ sắc tại các phiên chợ ở Hà Giang.
Cách chế biến xôi ngũ sắc của các vùng cơ bản giống nhau. Tuy nhiên, tùy điều kiện từng vùng, họ có thể pha trộn hoặc dùng các màu khác nhau ngoài những màu cơ bản trên để tạo nên xôi ngũ sắc. Nguyên liệu làm xôi ngũ sắc gồm: Gạo nếp thơm dẻo, hạt đều không lẫn tẻ, trộn với các loại lá cây rừng để nhuộm màu. Màu đỏ dùng quả gấc, lá cơm đỏ. Màu xanh dùng lá gừng, lá cơm xôi xanh, hoặc vỏ bưởi, vỏ măng đắng, đốt lấy tro ngâm với nước có pha chút vôi. Màu vàng dùng củ nghệ già giã lấy nước. Màu tím dùng lá cơm đen, hoặc lá cây sau… Trước khi nhuộm màu xôi, gạo nếp vo sạch đem ngâm trong nước lã từ 6 – 8 giờ để hạt gạo có độ nở vừa phải. Chia gạo ra thành 5 phần, mỗi phần tương ứng với một màu. Sau khi nhuộm màu, đến công đoạn cuối cùng là đồ xôi. Khâu này đòi hỏi phải thật khéo léo mới có được món xôi như ý. Gạo ngâm màu nào dễ phai nhất được cho vào chõ đầu tiên, kế đến là các màu còn lại, màu trắng trên cùng. Phải đồ mỗi màu một chõ riêng. Có nơi bày thành bông hoa 5 cánh, mỗi cánh một màu, có nơi bày theo hình ruộng bậc thang, mỗi bậc một màu, có nơi dùng khuôn gỗ đóng thành tháp, nhiều tầng
Nguồn gốc của món thịt trâu gác bếp này là của đồng bào dân tộc Thái được làm từ thịt trâu tươi, gia vị như tỏi, ớt, tiêu… và thứ không thể thiếu để tạo nên hương vị đặc trưng của Tây bắc đó là mắc khén và hạt dổi. Nhiều người cũng thắc mắc tại sao nguyên liệu chỉ như vậy, mà khi chế biến lại không thể ra được cái hồn của món ăn như ở trên Hà Giang. Bởi trước hết là nguyên liệu thịt trâu, ở cao nguyên đá này thì trâu bò hay các loại gia súc đều được chăn thả theo kiểu du mục hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên, không hề có bất kỳ sự can thiệp của con người vì thế thịt trâu ở đây thơm ngon và ngọt thịt hơn so với miền xuôi.
Trâu để làm thịt khô phải là những con trâu khoẻ mạnh, vừa tuổi như thế trâu không quá bị dai. Thịt trâu gác bếp là những phần thịt ở thăn, bắp hay lưng được thái dọc thớ thành các miếng dải sau đó mang tẩm ướt các gia vị nhiều giờ, cuối cùng xiên vào que và hong khô trên gác bếp nhiều tháng trời. Vì thế, mà thịt trâu khô từ từ, bên ngoài khô nhưng bên trong vẫn giữ được độ ngọt quyện vào một chút hương khói bếp nồng từ củi thơm của rừng.
Thịt trâu gác bếp Hà Giang là món ăn đặc sản truyền đời của người Thái, vì thế họ luôn coi trọng cái tinh hoa của dân tộc mình, chăm chút và cẩn thận trong từng khâu chế biến. Và một điều hoàn toàn khác biệt với người miền xuôi đó là đồng bào ở đây họ chế biến bất kể một món ăn nào, không chỉ là thịt trâu gác bếp đều từ những nguyên liệu từ thiên nhiên nên cực kỳ an toàn và đảm bảo sức khoẻ. Vì vậy, ở miền xuôi nếu các bạn mua thịt trâu khô phải bảo quản cấp đông để dùng dần nhé bởi đầy là sản phẩm không có chất bảo quản.
Và cách ăn thịt trâu khô như thế nào? Thịt trâu khô đã được làm chín hoàn toàn vì thế sau khi cấp đông các bạn có thể hấp, hoặc quay lò vi sóng sau đó dùng chày đập cho sợi thịt bông lên và thưởng thức. Thịt trâu khô chấm chẩm chéo sẽ cực kỳ hợp vì, cái vị ngọt của thịt quyện với cái cay cay ở đầu lưỡi sẽ cực kỳ thú vị nhé.
Món thịt trâu gác bếp Hà Giang luôn là món quà cho mỗi khách du lịch khi đến vùng đất này, đó là sự kết hợp của núi rừng và bàn tay khéo léo của đồng bào nơi đây. Còn gì sung sướng hơn được lai rai những miếng trâu khô với chút rượu ngô thơm nồng trong những ngày đông. Đây chính là nét văn hoá ẩm thực của đồng bào dân tộc ở đây, một cuộc sống hết đỗi bình dị, mộc mạc nhưng lại hạnh phúc
Lên Đồng Văn, giữa thị trấn hun hút gió mùa đông mà được ngồi bên bếp lửa ăn bát thắng dền, thật không có gì ấm áp và thú vị bằng. Thắng dền trông giống bánh trôi tàu ở Hà Nội, giống bánh cống phù ở Lạng Sơn, được làm từ bột gạo nếp, có thể làm chay hoặc bọc nhân đậu đỗ. Mỗi viên bột được nặn to hơn đầu ngón tay cái chút xíu, cho vào nồi nước dùng luộc, đến khi nổi lên chủ quán sẽ dùng muôi vớt ra. Thắng dền thơm ngon hay không là ở bát nước dùng, được pha bởi hỗn hợp ngọt ngào của đường, béo ngậy của nước cốt dừa và cay cay của gừng đun nóng. Có thể rắc thêm vừng hoặc lạc cho món ăn thêm bùi. Khách ăn thường bỏ một hai viên thắng dền vào ngậm trong miệng một lúc, ngấm cái vị ngọt béo của nước đường, vị cay se se của gừng tươi, vị bùi ngậy của vừng lạc
Mùi thơm của thảo quả, hạt dổi và củ sả, quyện với vị béo ngậy của thịt làm ấm lại không gian giữa tiết trời se lạnh. Đàn ông Mông đi chợ Đồng Văn đều mong được ăn một bát thắng cố, uống vài bát rượu với bạn bè. Người ta quan niệm ai có nhiều bạn thì người ấy được mời nhiều rượu. Người nào say khi về chợ là người tốt phúc bởi có nhiều bạn.
Chợ huyện Đồng Văn giờ đã được di chuyển sang vị trí khách, rộng hơn, kiên cố hóa, trông chẳng khác gì chợ dưới xuôi nhưng nhà cửa, mái che chẳng thể thay thế được những chiếc ô của bà con dân tộc. Vào giữa chợ, những gian hàng thắng cố được đặt sau khu bán đồ thực phẩm.Thịt lợn, thịt bò trong chợ được xiên cả nửa con treo lủng lẳng trên những chiếc móc to. Hàng rượu ngay sát điểm bán thắng cố. Rượu được đựng trong những chiếc can nhựa to hay vò sành mà những con ngựa đã miệt mài cõng xuống núi từ sớm tinh mơ hay từ đêm hôm trước. Một thế giới rượu thật phong phú, chan hòa mùi vị của men lá nồng nàn.
Đồng bào Mông thường mang theo mèn mén, đến chợ mua thêm bát rượu và thắng cố là có thể mời bạn bè vui chung. Ăn thắng cố phải ngồi xổm, đặt thức ăn lên một tấm gỗ dài và ăn bằng muôi (muỗng) gỗ. Bên cạnh bao giờ cũng có bát muối cùng với ớt tươi dầm thật cay. Một muôi thắng cố nóng với chút muối ớt sẽ rất đậm đà. Ăn thắng cố nhất thiết phải có bạn để hỏi thăm chuyện gia đình, chúc nhau sức khỏe và cười vang chợ. Uống rượu đến độ ngà ngà sẽ hát và thổi khèn. Con trai con gái đều có thể say rượu bên bàn thắng cố
Lạp xưởng gác bếp là đặc sản nổi tiếng vùng Tây Bắc. Vị ngon thơm, béo ngậy của lạp xưởng gác bếp có thể thuyết phục cả những thực khách khó tính nhất. Đã lên Tây Bắc là phải nêm qua món này, không hẳn là mỹ vị nhưng hương vị của lạp xưởng gác bếp có thể làm người ta nhớ mãi không quên. Đặc sản Tây Bắc hân hạnh mang đến cho thực khách thủ đô loại lạp xưởng gác bếp được chế biến theo công thức truyền thống của người Tây Bắc.
Hàng năm khi dịp tết đến khắp các bản làng vùng cao lại nô nức rủ nhau mổ lợn “tùy thuộc vào điều kiện và nhu cầu mà chung đụng nhau “. Thịt làm nhân bánh, làm thịt hun khói, món nướng gói lá mắc mật, kho, luộc… Để ăn trong dịp tết dài ngày. Trong các món trên thì món lạp xường (lạp sườn), thịt hun khói, thịt gác bếp không thể thiếu được. Nhà có điều kiện làm nhiều, nhà không có điều kiện thì làm ít. Khi mổ lợn bao giờ người ta cũng dành lại ít lòng non và thịt để làm lạp xường.Nhân lạp xường được dùng loại thịt nửa nạc nửa mỡ rửa sạch rồi lọc bỏ lớp bì, thái thành miếng nhỏ sau mang ướp muối, đường, bột ngọt, rượu, nước gừng, và một số gia vị đặc trưng của vùng núi rừng Tây bắc.Để lạp xường gác bếp có hương vị đặc trưng, không bị hỏng thì kinh nghiệm ướp rượu và nước gừng là rất quan trọng. Sau khi nhồi nhân vào ruột non cứ 20-30cm thì người ta lại dùng dây buộc chặt lại thành từng khúc. Lấy kim châm điểm trên khúc lạp xường cho khí thoát ra để lạp xường sau nây đều và không bị nứt. Sau đó mang lạp xường treo phơi ngoài nắng cho khô dần ở thời gian nhất định để lạp xường có hương vị đặc trưng người ta đem lạp xường vào hong khô trên bếp củi, lạp xường sẽ se lại , săn chắc. Chính vì vậy mà trông khúc lạp xường Tây bắc có màu sáng của mặt trời và màu hồng của bếp lửa cũng như những đường vân trắng ngà của thịt mỡ tạo sức hấp của lạp xường Vùng cao trong ẩm thực.
Khi ăn lạp xường để nguyên cả khúc đem chiên cho chín sau mang thái lát, Khi ăn chấm với mắm gừng hoặc tương ớt thêm chút rau thơm gia vị tùy theo khẩu vị hoặc cách bày món ăn của mỗi người, mỗi vùng. Khi thưởng thức lạp xường Tây bắc(lạp xường vùng cao ) vùng cao ngâm nga ta thấy có mùi của nắng vùng cao, có hương lửa của rừng thoang thoảng mùi gừng, mắc mật, mắc khén hương vị của núi.Điều đáng nói và dễ nhận thấy nữa là bà con chỉ làm lạp xường từ những chú lợn bản đen một giống lợn được duy trì từ bao thế hệ của người vùng cao, theo bà con lạp xường có được vị dai của lòng , vị ngọt của thịt vị thơm và ngậy của mỡ hòa quyện với nhau cái chính là từ thịt của giồng lợn này. Ăn thật ngon miệng nếu nhâm nhi trêm chút rượu: Thảo dược Tây bắc, thì thật là không gì sánh được
Hà Giang là một vùng phì nhiêu với những loại gạo nếp thơm ngon nổi tiếng thì cơm lam Bắc Mê đang dần trở thành một đặc sản đặc trưng của đồng bào dân tộc Tày nơi đây.
Kỹ thuật chế biến cơm lam thật đơn giản. Nguyên liệu là gạo nếp được đãi ngâm kỹ, nước nấu thường là những mạch nước ngầm trong cùng cho vào cho ống tre rồi bịt lá chuối . . Người ta dùng loại cây non, thân ống, họ tre , mỗi dóng tre chặt bỏ một đầu ống, đầu ống còn lại tác dụng như cái đáy nồi. Gạo nếp vo sạch, rắc thêm chút muối, trộn đều, cho gạo vào ống tre, lượng nước đổ xâm xấp so với mặt gạo. Miệng ống được nút bằng lá dong tươi hoặc lá chuối khô và nướng lên Ống tre có gạo ấy được hơ trên ngọn lửa hoặc trên đống than hồng, vừa hơ vừa xoay tròn từ từ cho nhiệt tác dụng đều lên xung quanh vỏ ống. Chừng trên dưới một tiếng sau (tuỳ theo ống cơm to hay bé), mùi cơm nếp toả ra thơm lừng, ấy là dấu hiệu cơm đã chín.
Đêm mùa đông lạnh lạnh, lang thang ở thành phố Hà Giang, kiếm một góc quán và gọi món cháo ấu tẩu. Đủ các cung bậc mùi vị trong một bát cháo nhỏ: thơm lôi cuốn của gạo nếp cái hoa vàng trộn với gạo tẻ thơm được trồng trên nương nấu nhuyễn, vị bùi của củ ấu được ninh kỹ và nước hầm chân giò béo ngậy, mùi lá thơm, lá gia vị. Bát cháo ấu tẩu nhìn rất hấp dẫn bởi sự kết hợp hài hòa giữa gạo, thịt băm, nước xương, rau thơm… Nấu được bát cháo ấu tẩu thực không đơn giản. Củ ấu sau khi ngâm kỹ trong nước vo gạo đặc một đêm rồi đem hầm trong vòng 4 tiếng. Gạo nếp cái hoa vàng được trộn với gạo tẻ thơm nấu nhuyễn trong nước hầm xương chân giò và bột củ ấu. Thêm chút thịt nạc băm nhỏ, chút gia vị phụ thêm nữa. Cháo khi ăn có vị đắng nên nhiều người gọi là cháo đắng.
Rất nhiều người khi đến với Hà Giang, nếu đã được thưởng thức một lần rồi sẽ tìm đến để ăn lại. Cháo ấu tẩu không chỉ là món ăn đơn thuần, mà còn là vị thuốc bổ giải cảm. Cháo đắng ở Hà Giang mùa nào cũng có, nhưng chỉ bán vào ban đêm. Mùa đông lạnh giá ở miền núi được ngồi trong không gian hàng quán ấm áp bếp hồng và thưởng thức món cháo ấu tẩu, cháo đắng Hà Giang cũng là một sự thích thú trong lối ăn chơi cho những người yêu thích khám phá điều mới lạ.
Đã từ lâu, cam sành trở thành một đặc sản nức tiếng mỗi khi người đi xa về gần nhắc đến đất Bắc Quang, thứ đến mới là chè. Có được điều đó là bởi vùng đất này có những điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng không giống với bất cứ vùng đất nào để tạo nên những trái cam mang hương vị riêng biệt, vô cùng ngọt ngào và hấp dẫn của miền núi rừng phía nam của tỉnh Hà Giang. Ngoài màu sắc vàng sẫm, cuống nhỏ, cam sành Bắc Quang còn có mùi thơm rất đặc trưng, quả rắn, khi ăn rất thơm và ngọt
Vào cuối mùa hoa tam giác mạch, người dân địa phương sẽ thu hoạch hạt cây rồi bán lại cho các hợp tác xã với giá khá cao. Điều này giúp người dân có thêm thu nhập. Loại hạt này rất nhỏ, chỉ bằng một nửa hạt đỗ đen. Vì được trồng trong tự nhiên nên tam giác mạch nơi đây không bị tác động bởi hóa chất độc hại.
Để làm được chiếc bánh thơm ngon như vậy, người dân phải thực hiện qua nhiều công đoạn. Trước tiên, hạt tam giác mạch phải được phơi khô đủ độ rồi đem đi xay bằng tay. Quá trình xay cũng cần sự khéo léo để ra mẻ bột thật mịn, đều tránh bị lợn cợn sau khi chế biến. Người ta nhào bột đã xay với nước rồi đóng thành khuôn, đem đi nướng. Giá thành của sản phẩm sau khi ra lò nóng hổi là 10.000-15.000 đồng một chiếc bánh. Dù không cao giá như nhiều món hàng ở những nơi khác nhưng bánh tam giác mạch đang góp phần lớn vào sự phát triển ẩm thực, du lịch và kinh tế của vùng cao nguyên đá
Nơi miền đá lạnh Hà Giang, người ta phải ăn món gì thật nóng, thật cay để chống chọi không khí u ám tỏa ra từ đá núi. Nhưng bánh cuốn trứng, đặc sản của miền địa đầu tổ quốc này, lại là “món lạnh”, dùng cùng chén nước lèo ninh xương nóng hổi, ngọt lừ.
Bánh cuốn trứng Hà Giang ngon là do sự kết hợp của bột bánh dẻo vừa đủ, nhân thịt đậm đà, đặc biệt là bát nước chấm có vị riêng biệt.
Đây là món “vừa ăn vừa đợi”, người bán khi có khách gọi mới tráng bánh, đập thêm trứng lên mặt lớp bột rồi dùng vỏ bánh gói lại. Trứng không chín hẳn mà chín lòng đào, có vị béo ngậy, nhanh tay chấm vào bát nước chấm được ninh từ xương, khác với nước mắm thường thấy. Thực khách cũng có thể lựa chọn thêm miếng giò trắng ăn kèm. Món bánh cuốn trứng chủ yếu được bán buổi sáng ở Tp Hà Giang, phố cổ Đồng Văn và trong một số chợ
